عارف ربانی؛ حاج میرزا جواد ملکی تبریزی

توضیحات

تاریخ ایجاد در دوشنبه, 23 مرداد 1396 23:03

از تاریخ دقیق تولد میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، اطلاع چندانی در دست نیست، ولی تاریخ نویسان، سال های آخر قرن سیزدهم هجری قمری را، به عنوان ایام تولد ایشان ذکر کرده و نوشته اند که این استاد بزرگ، در سال ۱۳۱۲قمری، در روزهای جوانی خویش به سر می بردند.

* خاندان میرزا:
مرحوم میرزا جوادآقای ملکی تبریزی، ازخانواده اعیان و تاجران تبریز بود. پدر ایشان به نام میرزا شفیع، در ابتدا یکی از کارمندان مهم دستگاه حکومتی ناصرالدین شاه بود و از پولداران بزرگ شهر تبریز به شمار می آمد، ولی با تأثیرپذیری از عالم وارسته، حاج میرزا علی نقی همدانی (رحمة الله) به عالَم معنویات توجه پیدا کرد و به مقامات معنوی بلندی دست یافت و فرزندی شایسته، چون میرزا جوادآقا را تربیت کرد.

* تحصیلات:
تحصیلات ابتدایی و نیز تحصیلات دوره عمومی علوم اسلامی میرزا جوادآقا ملکی تبریزی، در شهر تبریز گذشت. پس از آن این عالم فرزانه، به شهر نجف مهاجرت کرد.
 
* استادان :

در علم تاریخ، حدیث و راوی شناسی؛
از محضر میرزا حسین نوری، نویسنده شهیر جهان اسلام و نگارنده کتاب های مُستَدرکُ الوسائل، النجم الثاقب و آثارمهم دیگر بهره ها جست.
در دانش فقه؛
 از حضرت آیت اللّه حاج آقا رضا همدانی
در علم اصول؛
از درسِ استاد بزرگ حوزه، آخوند ملا محمدکاظم خراسانی.
استاد اخلاق؛
 ملاحسین قلی همدانی به مدت چهارده سال

* بازگشت به تبریز:
پس از تکمیل تحصیلات در نجف و برخوردار شدن از معنویت سرشار، در سال ۱۳۲۱ قمری (۱۲۷۰ شمسی)، به ایران و زادگاهش، شهر تبریز بازگشت.

* قم، وطن دوم:
در روزگار مشروطه، ارتش روسیه بخشی از آذربایجان را اشغال کرد و مردم بی پناه آن خطّه را به خاک و خون کشید؛ گروهی کشته و دسته ای آواره شدند. شهر تبریز محاصره شد و فشار و خشونت شدت یافت. حاج میرزا جوادآقا ملکی، پس از هشت سال اقامت در شهر تبریز، دور از چشم متجاوزان رو به سوی تهران نهاد. از آن جا به زیارت حضرت عبدالعظیم (علیه السلام)، شتافت و سپس به قم مهاجرت کرد و این شهر را وطن دوم خویش قرار داد.
ایشان در قم ، به تدریس درس «فقه» و «اخلاق و عرفان»، در دو سطح عمومی و اختصاصی پرداخت و هر روز در مسجد بالا سر حرم مطهر حضرت معصومه (علیهاالسلام)، به اقامه نماز جماعت می پرداخت.

* آثار میرزا جواد آقا ملکی :
- اسرار الصلاة؛ حاوی هزار نکته از اسرار نماز.
- المراقبات فی اعمال السنة؛ بیان گر اعمال ماه های مختلف و آثار و برکات روحی و معنوی آن ها.
- رساله لقاءاللّه؛ رساله ای درباره حج و حاشیه فارسی بر غایةُ القصوی (ترجمه العروة الوثقی) و... .

* آخرین تکبیر:
یکی از نکات ظریف و بسیار جالب درباره زندگی عارف کامل، مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، نحوه ارتحال و پرواز روح ملکوتی آن بزرگ مرد است.
شاگرد ایشان، مرحوم سید حسین فاطمی، درباره این ماجرا چنین می گوید:
«روز عید قربان سال ۱۳۴۳قمری، وقتی وارد منزل شدم، اهل خانه گفتند که استاد شما، جویای احوال شما بود. من که از کسالت ایشان مطلع بودم، بدون هیچ معطلی خود را به خدمت ایشان رساندم. چون وارد اتاق استاد شدم، با تعجب دیدم که ایشان حمام کرده و سر و صورت را حنا گرفته اند و پاک و مطهر در بستر نشسته اند.
گویا منتظر اذان ظهر و اقامه نماز بودند، اما حالت انتظار، گویای امر مهم تری بود؛ چون در چهره ایشان، لحظه شماری موج می زد. زمان اذان ظهر فرا رسید. استاد مشغول بیان اذان و اقامه شدند. دست ها را برای گفتن تکبیرة الاحرام بالا بردند. دست ها به لرزش افتاد و با آخرین کلام، اولین دیدار حاصل شد و ایشان با گفتن «اللّه اکبر» نماز ظهر، به معراج رفت». روحش شاد.